Kolesterol, öncelikle karaciğer olmak üzere vücuttaki tüm hücreler tarafından doğal olarak üretilen ve mumsu bir yapıya sahip bir lipiddir. Kolesterolün kanda bulunan mumsu bir kıvamı vardır. İnsan vücudunun sağlıklı hücreler oluşturabilmesi için, hücre zarlarının yanı sıra belirli hormonları ve D vitamini oluşturmak için kullanılacak belirli miktarda kolesterole ihtiyacı vardır.
Ancak kolesterol suda çözünmez, bu nedenle kendi başına kana geçemez ve tek başına tüm vücuda dağılamaz. Karaciğer, kolesterolün taşınmasına yardımcı olan lipoproteinleri üretir. İnsan vücudundaki kolesterol taşıyan lipoproteinler, farklı işlevlere sahip iki gruba ayrılır: düşük yoğunluklu lipoproteinler (LDL) ve yüksek yoğunluklu lipoproteinler (HDL).
LDL kolesterolü kan dolaşımına taşırken, HDL kolesterolü karaciğere ve dokulara taşır. Toplam kolesterol olarak da bilinen toplam kolesterol, kandaki her iki kolesterol tipinin toplamıdır.
Kan kolesterol seviyeleri yükseldiğinde, hem arterlerin sertleşmesine hem de kan damarlarında yağ birikintilerinin oluşmasına neden olabilir. Bu birikintilere kolesterol plakları da denir. Zamanla büyüyen bu birikintiler damarlardaki kan akışını engeller ve çeşitli sağlık sorunlarına neden olur.
Yüksek kolesterol seviyeleri kalıtsal olabilir, ancak çoğu zaman önlenebilir ve tedavi edilebilir sağlıksız yaşam tarzlarının bir sonucudur. Sağlıklı bir diyet yemek, düzenli egzersiz yapmak ve bazı durumlarda ilaç almak, yüksek kolesterol seviyelerini düşürmeye yardımcı olabilir.
LDL kolesterol veya “kötü kolesterol” nedir?
Düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) halk arasında kötü kolesterol olarak da adlandırılır. Görevi, vücudun enerji için kullandığı bir tür yağ olan kolesterol ve trigliseritleri arterlerden taşımaktır. Bir kişinin LDL kolesterolü çok yüksekse, zamanla atardamar duvarlarında birikebilir.
Bu duruma ateroskleroz, oluşan plaklara ise kolesterol plakları veya aterosklerotik plaklar denir. Bazı durumlarda bu birikintiler parçalanıp kalınlaşarak başta kalp olmak üzere çeşitli organlardaki kan akışını bozabilir.
Bu şekilde oluşan bir kan pıhtısı kalbe giden damarları tıkarsa kalp krizine, beyne giden bir damarı tıkarsa felç veya felce neden olabilir. Yüksek kolesterol seviyeleri ayrıca safra dengesizliklerine neden olabilir ve safra taşı riskinizi artırabilir.
HDL kolesterol veya “iyi kolesterol” nedir?
Yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL) aynı zamanda “iyi kolesterol” olarak da adlandırılır. Bu, LDL kolesterolün karaciğere geri dönmesine ve vücuttan atılmasına yardımcı olur. Böylece arterlerde kolesterol plaklarının birikmesini engeller.
Trigliserid nedir?
Trigliseritler, kolesterol dışındaki başka bir lipit türüdür. İnsan vücudu kolesterolü hücre duvarları, belirli hormonlar ve D vitamini oluşturmak için kullanırken, enerji kaynağı olarak trigliseridleri kullanır.
Bir kişi vücudunun kullanabileceğinden daha fazla kalori yediğinde, bu fazla kaloriler trigliseritlere dönüştürülür ve yağ hücrelerinde depolanır. Trigliserit seviyeleri, vücudun kullanabileceğinden daha fazla kalori tüketildiğinde yükselir, bu da kalp hastalığı ve felç gibi çeşitli sağlık sorunları riskini artırabilir.