İnsanlık tarihinden itibaren otoriteler her zaman kişilerin önüne geçmiştir. Öyle ki bu durum özellikle 2.Dünya Savaşı’yla daha da gün yüzüne çıkmıştır. Naziler özellikle Yahudilere karşı yaptıkları soykırım sonucunda çok tepki çekmişlerdir. Fakat birçok kişiye göre bu durumda sadece otorite suçludur. Yani Hitler Yahudilerin soyunun yok olmasını istemiş ve bunu gerçekleştiren kişiler sadece emirleri yerine getirmiştir. Bu durumun doğru olup olmadığını test etmek için Yale Üniversitesi’nden psikolog Dr. Stanley Milgram bir deney gerçekleştirdi ve bu Milgram deneyi olarak günümüze kadar geldi.
Bu deney oldukça basit bir deneydi. Yaklaşık 40 kişiye yapıldı. Deneyin mantığı şu şekildeydi. Deneyde bir öğrenci bir öğretmen ve bir de otorite olacaktı. Öğretmenler öğrencilere soru soracak ve bu durumda da öğrenci yanlış cevapladığı her soru için elektrik yiyecekti ki bu elektrik voltajı 450’yi dahi görecek seviyeye gelecekti. Fakat tabii ki böyle bir durum söz konusu değildi. Sadece öğretmen öğrenciye elektrik verdiğini zannedecekti çünkü öğrenciler de aslında birer aktördüler.
Deney başladı ve öğretmenler yanlış yapılan her soru için öğrencilere elektrik verdi. Fakat her yanlış cevapta voltaj artıyor ve öğrenciler yani aktörler de acılarını daha abartılı bir şekilde sergiliyordu. Bu durumda öğretmenler yani denekler otoriteye buna son verilmesi gerektiğini söylediği zaman otorite de önce lütfen devam edin diyor öğretmen ısrar ettiği zaman da en sonunda yani dördüncü ısrarda da devam etmeniz zorunludur diyorlardı. Eğer bu dördüncü ısrar sonucunda öğretmen hala yapmak istemezse deney bitiyor ve kişinin otoriteye boyun eğmediği ortaya çıkıyordu.
Deney sonucunda 40 denekten tam 26’sı emirlere uymuştur. Yani bu da Milgram deneyi için iki teori geliştirilmesine yol açmıştır. İlk teoriye göre Milgram şu sonuçları ortaya çıkarmıştır. İnsanlar otoriteye boyun eğerken sorumluluğun kendilerine ait olmadıklarını düşünüyorlar ve bu sebeple de emirleri hiç itiraz etmeden uyguluyorlar. Diğer bir teoriye göre de kişiler otoritenin bu konuda bilgili olduğunu düşünüyor ve bu sebeple de kararları tamamen otoriteye bırakmakta hiçbir sakınca görmüyorlar.
Leave a Reply