Demans, hafızayı, düşünmeyi ve sosyal becerileri ciddi şekilde etkileyen ve günlük yaşamı bozan semptomların genel adıdır. Birden fazla durum bunamaya neden olabilir. Hafıza kaybı, bunamanın evrensel bir işaretidir, ancak soyut düşünme ve dil gibi diğer işlevler de bozulur. Demans genellikle başladıktan aylar hatta yıllar sonra teşhis edilmez, ancak nedene bağlı olarak demansın bazı semptomları önlenebilir.
Demans teşhisi
Tanıda ilk adım, herhangi bir görsel, işitme, kardiyovasküler, tiroid veya diğer bozuklukları kontrol etmek için kapsamlı bir tıbbi öykü ve fizik muayenedir. Demans teşhisi konmadan önce doktorunuzun işlevsel ve beceri eksikliklerini belirlemesi gerekir. Doktorunuz tıbbi geçmişinizi ve semptomlarınızı gözden geçirmeli ve fizik muayene yapmalıdır; semptomlar hakkında sevdiklerinizle konuşun.
Demans teşhisi için kriterler şu şekilde sıralanabilir:
- Kişi, aktivitelerini gerçekleştirme becerisine müdahale eden, önceki işlevsellik düzeylerinde bir azalmayı temsil eden ve deliryum veya zihinsel bozukluk ile açıklanamayan bilişsel ve davranışsal semptomlara sahiptir.
- Hastayla ve onu tanıyan biriyle (aile üyesi veya yakın arkadaş) görüşülerek teşhis konur. Bu tür görüşme çok önemlidir, çünkü hastaya yakın biri hastanın önceki işlevsellik düzeyini bilir ve klinisyenin bilişsel bir bozukluk olup olmadığını belirlemesine yardımcı olur.
Ayrıca nesnel bir bilişsel değerlendirme yapılmalıdır. Bu değerlendirme bir akıl sağlığı muayenesini veya nöropsikolojik testi içerebilir. Kısa bir zihinsel sağlık muayenesi, kısa bir zihinsel sağlık testi veya bir bilişsel tarama sınavı gibi zihinsel sağlık testleri, genel bilişsel bozuklukları aramak için yapılır. Saat çizim testi ve zaman ve değişim testi demans için diğer iki basit testtir.
- Aşağıdaki alanlarda bilişsel veya davranışsal bozukluklar meydana gelebilir:
– Yeni bilgi edinme ve hatırlamada zorluklar (bir kişi toplantıları unutabilir, eşyalarını kaybedebilir veya tanıdık bir adreste kaybolabilir);
– Karmaşık görevleri muhakeme etme ve yönetme zorluğu (güvenlik risklerini anlamayabilir, finansmanı yönetmekte zorluk çekebilir);
-Yüzleri veya nesneleri tanımakta, giysi giymekte veya görüş alanında nesneleri bulmakta zorlanma;
-Konuşma, okuma veya yazma güçlüğü (bir kişi konuşma sırasında kelime bulmada sorun yaşayabilir ve konuşma, imla ve yazım hataları yapabilir);
-Kişilik, davranış veya kompozisyondaki değişiklikler (kişinin karakteristik olmayan bir ruh hali veya önceki faaliyetlere karşı ilgisi azalmış olabilir).
Demans şüphesi olan bir hastanın rutin değerlendirmesinde aşağıdaki testler önerilir:
- Kan hücrelerinin tam analizi
- Kandaki elektrolit seviyeleri (potasyum, sodyum ve klorür)
- Kandaki glikoz (şeker), üre nitrojen ve kreatinin seviyeleri.
- Kandaki B12 vitamini seviyeleri
- Karaciğerin fonksiyonel testleri ve tiroid bezinin fonksiyonel testleri.
- Depresyon taraması
Leave a Reply